مصطفی صوفی، طراح و برنامه نویس وب

باور داریم که علوم رایانه یکی از متنوع‌ترین علوم شناخته شده توسط بشر است. علمی که در آن، رقابت‌هایی پایاپای شکل می‌گیرد و حرف اول را در این علم متنوع، خلاقیت و نوآوری زده و خواهد زد. این را نیز باور داریم که این روزها مهندسین رایانه تقریبا همه جا وجود دارند اما آنچه ما به دنبال آن بودیم، صرفا مدارک و مدرک بگیران نبود. ما به دنبال متخصصین واقعی و خلاق این علم گشتیم و مصداق جوینده یابنده است شدیم و تعدادی از این متخصصین خلاق را در گروه وردپرس پارسی یافتیم.

متخصصینی که در یک فستیوال علمی، پشتیبانی و نو آوری را از جایی آغاز کردند که هر جوینده‌ای در فضای مجازی از آن به نوعی زینفع است. افرادی گرداگرد یکدیگر جمع شدند تا آموزه‌ای از رقابت و رفاقت باشند برای هر بیننده و هر خواننده. آنچه بیش از هر چیز دیگری مشهود است , درک موضوعیست که علوم رایانه را از حالتهای انفرادی به حالات کار تیمی میکشاند و ضامن موفقیت و نوآوری می‌شود. بی شک تمامی این متخصصین، اولین آموزه‌ای که برای هر کس دارند، تواناییِ کارهای تیمی و شرکت در پروژه‌های گروهی است که جلوه‌های قدرتمندی از آن را در گروه وردپرس پارسی به نمایش گذاشته و به جرات می‌توان گفت که امروز وردپرس پارسی تواناییِ رقابت علمی و تخصصی را با سایر گروه‌های غیرفارسی زبان دارا می‌باشد چرا که امروزه متخصصین وردپرس پارسی دریافتند که جلوه‌های موفقیت در این فضای وسیع، جز در سایه کارموفق تیمی، فروغ چندانی نخواهد داشت.

با این مقدمه به سراغ یکی دیگر از تخصص گراهای گروه محبوب وردپرس پارسی، مصطفی صوفی رفتم تا مشتاقانه پای گفته‌ها، دیدگاه‌ها، پیشنهادها و آموزه‌های ایشان بنشینم. امید که از محضر بزرگان بیاموزیم.

آقای مصطفی صوفی ضمن سلام و تشکر از شما بابت قبول این دعوت، می‌دانید که مخاطبین ما منتظرند که مصطفی صوفی از خودش بگوید و علایقش و تحصیلات و تخصصش. به عنوان اولین پرسش از شما می‌خواهم خود را برای خوانندگان ما معرفی کنید و بیوگرافی کوتاهی از خود و علایق و تحصیلات و تخصصتان برای مخاطبین ما بازگو نمایید.

به نام خدا و با سلام خدمت دوستان و همکاران محترم و با تشکر از شما و دستندرکاران که زحمت تهیه این مصاحبه را انجام دادند.

مصطفی هستم و چند سالی است که در حوزه وب مشغول به فعالیت هستم.

آقای صوفی ما می‌دانیم که بین مدرک گرایی و تخصص گرایی فاصله‌های زیادی وجود دارد. شما این دو مقوله را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا همه فارغ التحصیلان علوم رایانه را می‌توان متخصص نامید و یا از مدرک تا تخصص، راه درازی وجود دارد.

نظر من در این مورد 2 طرفه است. چون بستگی به علاقه و پشتکار فرد نیز دارد. دانشجویانی داریم که کلا تئوری کار کرده‌اند و اصلا وارد عمل نشده اند و پس از اخذ مدرک، تخصصی در حیطه کاری خود ندارند، افرادی هم هستند بدون مدرک و ورود به محیط دانشگاهی، در حیطه کاری خود واقعا مسلط و حرفه‌ای هستند.

دقیقا از چه زمانی و در چه سنی احساس کردید که می‌توانید به عنوان یک فرد خلاق وارد عرصه وب شوید؟ آیا مشوق یا استادی داشتید؟

فکر کنم از زمان دوران دانشگاهی‌ام بود که تونستم وارد عرصه وب بشم و فعالیت داشته باشم. خیر، استادی نداشتم.

چه شد که علوم رایانه را برای تحصیل برگزیدید؟ آیا تحصیلات شما به نوعی عشق و علاقه شما بود و یا انتخابی با هدف بازار کار؟ لطفا در این باره کمی توضیح دهید.
خب در این رشته علاقه داشتم و بیشتر با هدف بازار کار و علاقه بود تا درس و تحصیل

تا جایی که اطلاع داریم و کنجکاوی کردیم، شما به دنبال کوچ کردن از php به سمت برنامه نویسی و توسعه اندروید بودید. چه شد که مجدد وارد دنیای Php شدید؟ آیا به غیر از php و وردپرس، در زمینه سایر cms‌ها و سایر زبان‌های برنامه سازی و برنامه نویسی نیز فعالیت داشته‌اید؟

­خیر اینگونه نبود، یک دورانی قصد یادگیری این زبان رو داشتم و به دلایلی از یادگیری اون منصرف شدم.

ترجیح می‌دهم در همین زبان کنونی فعالیت کنم تا به دنبال یادگیری زبان دیگری بیفتم، به طور کلی به هیچ وجه PHP رو ترک نخواهم کرد.

بجز وردپرس، با پرستاشاپ و ویتایگر هم کار کردم و چندین ماژول برایش آماده کرده‌ام.

حدودا چند سال طول کشید تا زبان‌های برنامه نویسی وب را به صورت حرفه‌ای یاد گرفتید؟ شاید بهتر باشد عامیانه تر بپرسم، چه مدت طول کشید تا یک متخصص شوید؟

فکر کنم 5-6 سالی شد

جناب صوفی شما علاوه بر برنامه نویسی، گاها به حوزه‌های سئو و بهینه سازی و تا حدی نیز امنیت سیستم‌های مدیریت محتوا فعالیت داشتید. می‌خواهم مختصرا برای ما و خوانندگان، یک سئوی خوب را تعریف کنید و مخصوصا برای وبمسترها و استفاده کنندگان از وردپرس، بگویید که یک سئوی خوب برای وردپرس شامل چه آیتم‌هایی می‌شود؟

خب الان اینقدر ابزارها و افزونه‌های فراوان برای SEO پیدا شده که تقریبا خیلی کار رو برای وب مسترها آسون کرده و یه جورایی بیشتر کارهارو انجام می‌ده.

ولی خب لازم به ذکر هست که خیلی از نکته‌ها در سئو یا به قول خودمان ریزه‌کاری‌های اون، هست که سئو را کامل می‌کنه. یک برنامه نویس معقوله سئو رو خیلی بهتر حل می‌کنه تا کسی که اصلا سررشته‌ای از برنامه نویسی نداره.

مقاله های زیادی هم در اینترنت هست که خواندن آنها خالی از لطف نیست. در مورد سئو، هرچی بدونید، واقعا کمه و یک سئو کار همیشه باید خودش رو به روز نگه داره.

گاها شاهد هستیم که استفاده کنندگان از وردپرس می‌گویند تمامی اقدامات لازم برای سئوی خوب را رعایت کرده‌اند اما موفقیت مجموعه آنان بسیار کند است و یا حتی پسرفت دارد. به نظر شما علت ممکن است چه چیزهایی باشد؟
در سئو تنها فاکتوری که خیلی مهم است، صبر است.

به تازگی شاهد ورود الگوریتم تازه‌ای از گوگل به فضای مجازی شدیم به نام Zebra algorithm ( الگوریتم گورخر ) که اعلام شد این الگوریتم، فروشگاه‌های اینترنتی را هدف دارد. ما می‌دانیم که اغلب فروشگاه‌های اینترنتی در فضای وب پارسی از ووکامرس فارسی و فروشگاه ساز وردپرس استفاده می‌کنند. به نظر شما این الگوریتم دقیقا از فروشگاه‌های اینترنتی چه می‌خواهد و استفاده کنندگان از ووکامرس وردپرس باید چه نکاتی را در مقابل این الگوریتم رعایت کنند؟

فاکتورها در الگوریتم کلی است و محدود به سیستم نمیتونه باشه و فروشگاه اینترنتی تنها یک خرید پستی و پرداخت آنلاین نیست! اگر یک سیستم اختصاصی نصب کنید متوجه منظور بنده میشوید که در یک فروشگاه اینترنتی خیلی از فاکتورها هستند که مهم هستند. مواردی مثل انبار داری، حسابداری، مشتریان، گزارش‌های مالی و…

اجازه دهید سری نیز به دنیای زیر زمینی هکرها و امنیت وبسایت‌ها بزنیم. این انتقاد بر سیستمهای مدیریت محتوای وردپرس وارد است که چون متن باز است، آسیب پذیر است. آیا به راستی این انتقاد وارد است؟ چه تفاوتی بین مدیریت محتواهای متن باز با سایر سیستم‌ها وجود دارد و اساسا وقتی میگوییم اپن سورس (متن باز)  از چه چیزی صحبت می‌کنیم؟

بگذارید به طور کلی این رو خدمتتون عرض کنم که وقتی یک باگ در سیستم متن باز پیدا میشه، باگ و رفع باگ آن توسط مسئولین سیستم اطلاع رسانی میشه و هکرها هم از این باگ مطلع میشوند و سیستم‌هایی که به روز نشده‌اند را مورد حمله قرار می‌دهند. البته بستگی به نوع باگ درسیستم هم وجود دارد. گاهی اوقات یک ماژول و افزونه هم میتونه خطرناک باشه و راهی باشه برای نفود هکرها به اطلاعات و پایگاه داده سیستم.

پس بهتره در سیستم‌های متن باز، همیشه به‌روز باشیم. بعضی اوقات دیده‌ام که مدیر یک سایت برای ناسازگار بودن یک ماژولی با سیستمش، هیچ موقع سیستم را به روز نکرده و همیشه ترس از نفود هکرها را داشته است.

بسیاری معتقدند زمانی که میگوییم وردپرس و از پروژه‌های وردپرس صحبت میکنیم، نمی‌توانیم صحبتی از بیزنس و نتوورک نماییم چرا که وردپرس و پروژه‌های آن از اساس به شکل رایگان بوده و همانگونه که مت مولنوگ عنوان کرد، درآمد آنان از مسیرهای دیگری مانند حق عضویت هاست. آیا این تئوری ممکن است بر روی انگیزه متخصصین این عرصه تاثیر منفی بگذارد و یا اساسا مولنوگ و گردانندگان ریشه وردپرس، این اقدام را گامی در جهت بروز خلاقیت های بیزنسی در وردپرس می‌دانند؟ دیدگاه شما در این‌باره چیست؟

بله من هم موافق هستم. تا یک حدی میتوان بعنوان تجارت از آن استفاده نمود.

بزرگترین چالشی که در پروژه‌هایتان و یا فعالیت حرفه‌ای تان در فضای وب فارسی با آن درگیر بودید و شما را به زحمت انداخته و یا به فکر فرو برده، چه چیزی بوده است؟ چگونه بر آن غلبه کرده‌اید؟

بزرگترین چالش میتونه همین تحریم‌ها باشه که واقعا در بعضی موارد مانع توسعه یک برنامه میشه. ولی همیشه باید تلاش کرد تا بر موانعی که سر راه است بتوان غلبه کرد.

کپی رایت و عدم وجود قوانین محکمی در این‌باره در قوانین ایران. آیا شما نیز از نبود این قانون آسیب دیده‌اید؟ اصولا چرا همه افراد و کاربران وب و وبمسترها و سایرین، باید این مورد را رعایت کنند؟ آیا رعایت آن را به نوعی وظیفه اخلاقی می‌دانید و یا از اصول حرفه‌ای؟ کمی در این مورد توضیح دهید.

بله دقیقا و به نکته خوبی اشاره کردید. خوشبختانه بنده در این مورد آسیب زیادی ندیده‌ام.

در کشور ما این یک چالش است. بگذارید یک مثالی بزنم، کپی رایت تنها مربوط به سیستم‌های تحت وب نیست، همین برنامه های کرک شده تحت ویندوز هم شاملش میشه. بنده خودم تا اونجایی که بتونم از برنامه‌های رایگان استفاده می‌کنم و در جایی که دیگه واقعا احتیاج باشه دیگه مجبورم از نسخه کرک شده اون برنامه استفاده کنم. ولی اگر شرایط خرید اون برنامه برایم مهیا بود، حتما آن را خریداری می‌کردم که بازهم این مورد برمیگرده به پرسش پیشین شما.

ولی در رابطه به حوزه کاری خودم، هیچ موقع حاضر نخواهم شد چه بعنوان کاربر و چه بعنوان فروشنده این کار را انجام دهم و واقعا دور از انصاف است.

جناب مصطفی صوفی، با سری به مخزن افزونه‌ها و پروژه‌های تکمیل شده وردپرس، مشهود می‌بینیم که کارهای متخصصین آلمانی و چینی و گاها عرب زبان، همگی به صورت کامل بومی هستند و بومی نیز به ثبت رسیده‌اند. ما می‌دانیم که پروژه‌های زیادی در این مخزن توسط متخصصین ایرانی تکمیل شده اما گاها در معرفی آنان و یا حتی استفاده آنان به زبان لاتین است. چرا بدین گونه است؟ آیا این نتیجه همکاری شما و سایر متخصصین ایرانی با تیم‌های تخصصی خارجی است؟ آیا اصولا با متخصصین غیرفارسی زبان نیز همکاری می‌کنید و یا اینکه اصولا مخزن پروژه‌های وردپرس، کار متخصصین ایرانی را به زبان فارسی معرفی نمی‌کند؟ داستان از چه قرار است؟

بله، ببینید وقتی یک افزونه این قابلیت را داشته باشد که محدود به یک کشور نباشد و در کنار ویژگی‌ها و مزایای آن، یک بستری بعنوان همکاری داشته باشد، گاها این نوع همکاری پدید می‌آید، مترجمانی پیدا می‌شوند که افزونه را برای کشور خود مفید می‌دانند و شروع به بومی سازی آن می‌کنند.

در رابطه با پرسش دوم شما باید بگم که اینطور نیست، اگر میخواستیم افزونه را ایرانی یا فارسی جلوه ندهیم، هیچ موقع زبان فارسی برای افزونه‌ها منتشر نمی‌شد.

پرسش دیگرم در مورد افزونه‌ها و پلاگین‌های وردپرس است. اغلب پرسیده میشود که تفاوت میان ویدجت و افزونه در چیست؟ و اینکه آیا این افزونه‌ها و ویدجت‌ها می‌توانند خود عامل ضعف یک مجموعه باشند و یا نقطه قوت آن؟ حد نصاب و تعداد استاندارد استفاده از افزونه‌ها و ویدجت‌ها در وردپرس چه تعداد است و چه افزونه‌هایی را ضروری و واجب و چه افزونه‌ها و ویدجت‌هایی را مخرب و غیرضروری می‌دانید؟

یک ویدجت میتونه یک افزونه و جزئی از اون هم باشه! یعنی با فعال کردن یک افزونه ویدجت آن نیز اضافه شود.

بله! بارها دیده شده که وبمسترهای عزیز افزونه‌های نامربوط و زیادی را مورد استفاده قرار داده‌اند که همین مورد باعث کندی شدید سیستم شده است. پیشنهاد من همیشه این است، اگر افزونه‌ای در حالت بی استفاده است، بهتره غیرفعال باشه و در صورت نیاز، فعال بشه و بعد از استفاده مجدد غیرفعال بشه.

مثلا افزونه های Optimizer و پشتیبان گیری از سیستم و پایگاه داده.

جناب مصطفی صوفی، بسیاری از افراد وجود دارند که زمینه آکادمیک برای فعالیت های حوزه وب را ندارند اما گاها میبینیم که در این زمینه با تکیه بر تجربه پیش می‌روند. مهندسین علوم رایانه نیز اغلب کار آنان را زیر سوال برده و قبول ندارند. شما این مورد را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا فعالیت و موفقیت در حوزه وب، وابسته و نیازمند به تحصیلات آکادمیک است؟

به نظرم بستگی به یکسری از اصول کاری دارد که کاربر آنها را رعایت می‌کند یا خیر! توسعه و پیش بردن یک برنامه ای که اصلا طبق اصول پیاده سازی نشده سخت و دشوار است.

اجازه دهید کمی به خودتان بپردازیم و اتفاقات اخیر زندگی تان. شما اخیرا سرباز بودید و می‌دانیم که خاطره انگیزترین دورانیست که انسان‌ها تا سنین پیری آن را فراموش نکرده و خاطراتش را برای فرزندان و نوه‌های خود تعریف می‌کنند. یکی از این خاطرات را برای ما و خوانندگان تعریف نمایید.

بله تقریبا 5-6 ماهی است که این دوران را پشت سر گذاشته‌ام و همه دوستانی که سربازی رفته‌اند، میدونن هر لحظه‌اش دارای خاطره هست. بگذارید به جای خاطره یک تجربه که در این دوران بدست آوردم را بازگو کنم. این که دیدم برای زندگی کاملا متفاوت شد و قدر تمامی لحظه‌ها و فرصت‌ها را دانستم.

اگر در آینده پدر شدید، دوست دارید که نام فرزندانتان را چه بگذارید؟ اگر پسر باشد؟ اگر دختر باشد؟ آیا شغل و تخصص خود را به فرزندانتان نیز پیشنهاد می‌کنید؟

به اسمش پسرش فکر نکردم، ولی اگر دختر شد، باران

بله حتما، حتی بعنوان پیشنهاد خیلی از شغل‌های دیگر را نیز پشنهاد می‌کنم.

چه شد و چگونه به گروه وردپرس پارسی اضافه شدید؟ چه سمت‌ها و نقش‌ها و مشارکت‌هایی با سایر متخصصین وردپرس پارسی داشته‌اید؟ آینده این مجموعه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

تشکیل این گروه در تیم وردپرس فارسی انجام گرفت تا به اینجا رسید، سمت ها در تیم تقریبا یکسان است و هدف انجام کار است.

آینده‌ای کاملا روشن و هدف داری برایش پیش بینی می‌کنم.

آقای مصطفی صوفی، ضمن سپاسگزاری و قدردانی از شما جهت شرکت در این مصاحبه، اگر توصیه‌ای برای مخاطبین ما و خوانندگان این مصاحبه دارید، عنوان کنید

بنده هم از شما بابت تهیه این مصاحبه تشکر میکنم.

تنها توصیه بنده به دوستان و هموطنان این است که هرگز نا امید نشوید.