دروغ‌های سئو و پیدایش آن از گذشته تا امروز

مقاله دروغ‌های سئو، شاید نیازمند بود که یک سال پیش منتشر شود. زمانی نه چندان دور، به علت گسترش کمتر CMSها و هزینه‌های گران تاسیس آن، شعاری به نام هر ایرانی یک وب‌سایت نیز وجود نداشت و افراد خاصی با اهداف خاص و پشتوانه مالی قوی، اقدام به تاسیس وب‌سایت می‌کردند. این همان زمانی بود که سیستم‌های وبلاگ‌دهی رایگان، بازاری پررونق و پرمخاطب از کاربران ایرانی را به خود اختصاص داده بودند، تا جایی که کشور ایران نهمین کشور در زمینه استفاده از وبلاگ به شمار میرفت (بن‌مایه) . با ورود سیستم‌های سایت‌ساز قدرمند، با امکانات فراوان و انعطاف‌پذیری بالا مانند وردپرس و انواع اسکریپت‌های سایت‌ساز و انجمن‌ساز و سوشال‌نتوورک‌هایی که با چند کلیک، بهترین امکانات را در اختیار کاربر قرار می‌داد و از طرفی با ورود نمایندگی‌های فراوان سیستم‌های میزبانی، که حالا دیگر میزبان‌های ارزان قیمتی برای کاربران به حساب میامدند بسیاری از کاربران اینترنت، تصمیم به کوچ کردن از وبلاگ‌های کم امکانات و محدود به وبسایت‌هایی با آزادی عمل و پرامکانات‌تر گرفتند و در مدت کوتاهی کمتر از 5 سال تعداد وبسایت‌های ایرانی از هزار وب‌سایت فعال به بیش از 15 هزار وب‌سایت تا سال 1391 رسید (بن‌مایه) تا جایی که در همین سال خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) اعلام کرد که 98 درصد سایت‌های ایرانی به صورت زیپ شده (بسته‌های آماده نصب) است. این فرایند تا حد زیادی کار وبلاگ‌ها را کند و کم رونق تر و فضای دات‌کام را به حال انفجار رساند. از طرفی با انتشار کتاب‌ها و مقالات و ایده‌های متنوعی درباره بیزینس و کسب‌درآمد از وب‌سایت روند کوچ از وبلاگ‌ها به دات‌کام سرعت بیشتری به خود گرفت.

این فرآیند از طرفی می‌توانست بسیار مفید باشد و از طرف دیگر چالشی بزرگ برای فضایی که اغلب تاسیس کنندگان وب‌سایت در آن فاقد علم و هدف لازم به حساب میامد. مدت زمان کمی طول کشید که هرج و مرج و سرقت محتوای آنلاین و به موازات آن نیز انواع محتوا به شکلی نامنظم در فضای وب پارسی پراکنده شود. آنچه در ابتدا به عنوان هدف مطرح بود پرکردن فضای وب‌سایت از محتوایی بود که به هر وسیله‌ای به این فضا راه یافته بود. موضوعات تازه و آنچه که در فضای اینترنت موجود نبود به این فضا وارد شد و این ورود، به شکلی هجومی و همگانی و با چنان سرعتی رخ داد که روندی به نام نظارت و مفاهیمی مانند کیفیت را به زیر گرفت.

به جرات می‌توان گفت که تا کمتر از 5 سال گذشته کمتر کسی بود که با مفهومی به نام Search engine optimization (سئو) آشنایی داشته باشد. مقوله‌ای که 25 سال پیش و فقط 1 سال بعد از تاسیس کمپانی گوگل (بن‌مایه) در سال 1999 به عنوان یک پارادایم معرفی شده بود (بن‌مایه) و در ابتدا نیز منحصرا در اختیار وب‌مستران آمریکایی بود که کمتر کسی در ایران با شبکه اینترنتی دایال‌آپ، حتی در سطوح ابتدایی آن علمی به نام سئو را می‌شناختند. چنانچه این علم حتی امروز نیز به درستی شناخته نشده است. اغلب شرکت‌های طراحی که تعدادشان در کل ایران کمتر از تعداد انگشتان دست بود نیز صرفا اصول خود را بر مبنای مواردی چون امنیت، دیزاین، امکانات مورد نیاز مشتری و هماهنگی آن با کسب و کار افراد قرار داده بودند و با شروع دوره کوچ از وبلاگ‌ها به وبسایت‌ها نیز همین اصول به عنوان مبانی تاسیس وب‌سایت در دستور کار قرار می‌گرفت.

در سال 2001 تا 2002 بود که وبمستران ایرانی با ورود تدریجی سرویس‌های پرسرعت اینترنت و همزمان با تصمیم گوگل در سال 2000 تا 2001 و تاسیس مقوله‌ای به نام پیج رنک و رتبه بندی نیز متوجه موضوعی شدند که آنان را به چالشی بزرگ می‌کشید. این موضوع در ابتدا مانند چکشی محکم بر سر وب پارسی فرود آمد و اغلب کوچ کنندگان متوجه موضوعی شدند با این عنوان که: اینها چیست؟ بهینه سازی چیست؟ رتبه بندی چیست؟ اصول چیست؟ پارادایم و الگوریتم چیست؟ و در پاسخ به خود گفتند که: گویی به این راحتی نیز نبود.

بازار جدیدی در وب پارسی از سال 2001 به بعد و همزمان با ورود پیج رنک و نقش سئو در آن، شکل گرفت به نام بازار سئو. نام بازار را بر آن می‌گذاریم به این علت در ابتدا این‌گونه خدمات با هزینه‌های بالایی با هدف برند سازی، از جانب افراد زیادی ارایه شد که فضای آشفته آن نیز، هر بیننده‌ای را به یاد روزهای اول هجوم کاربران از وبلاگ‌ها به وبسایت‌ها میانداخت. حالا دیگر روند کوچ کردن، هزینه مضاعفی داشت، هزینه‌ای که می‌باست به یک متخصص سئو پرداخت شود تا سئو انجام شود. این هزینه در سال 2005 در ایران بسیار متفاوت بود و کاری که افراد می‌کردند، معرفی سایت به موتورهای جستجوگر و نصیحت‌هایی به مدیران، درباره ترک عادات زشتی مانند سرقت محتوا از سایرین بود که اصطلاحا سئو نامیده می‌شد که سئویی مخصوص فضای وب ایران بود.

در مدت زمان کوتاهی سئوی واقعی در ایران به سئوی سیاه تبدیل شد. سئو کاران به علت عدم آگاهی و عدم علم لازم جهت تجزیه و تحلیل اصول این علم به دنبال کشف راه‌هایی جهت دورزدن این مقوله برآمده و اغلب نیز آن را به جای یک علم، به عنوان یک محدودیت معرفی می‌کردند. محدودیتی که می‌توان آن را دور زد و هم‌چنان به سبک قدیم، به فعالیت ادامه داد. عقایدی که این سئوکاران سیاه به فضا و افکار وب پارسی وارد کردند، در طول زمان دست به دست چرخیده و مفهوم واقعی بهینه سازی را در زیر توصیه‌هایی به واقع ناکارآمد، اشتباه، خلافکارانه و سیاه پنهان کرده است. افراد زیادی در طول زمان، با تلاش فراوان و کسب دانش واقعی در این زمینه سعی در جا انداختن مفاهیم درست این علم کردند که تلاش‌های آنان در اغلب موارد به نتایج درخشانی نیز بدل شد. سئوی سیاه و یا سئوی ناآگاهانه، همچنان معضل فضای وب پارسی است. روش‌هایی اغلب ناکارآمد که نویسندگان آن صرفا با هدف پر کردن وب‌سایت‌هایشان آن را نوشته و ما را نیز بدان داشت تا در این مقاله، به تعدادی از این روش‌های ناکارآمدی که شاید تا به امروز نیز به عنوان بخشی از مفاهیم سئو، به خورد دیگران داده می‌شد اشاره نماییم.

1. دروغی به نام الکسا

اولین دروغی که به آن خواهیم پرداخت، در زمره اولین دروغ‌های سئو با هدف گرفتن تبلیغات و کسب درآمد و یا فروش وب‌سایت، جا می‌گیرد. الکسا عمر بیشتری از کمپانی گوگل دارد و در سال ۱۹۹۶ تاسیس شده است (بن‌مایه) . محصولی از شرکت آمازون که مدعی است، سایت‌ها را بر اساس بازدید افرادی که تولبارش را بر روی مرورگرهای خود نصب کرده‌اند، رتبه‌بندی می‌نماید. الکسا بر خلاف گوگل از هیچ‌گونه الگوریتم نظارتی بر وب‌سایت‌ها بهره نمی‌برد و ملاک آن نیز صرفا باز شدن صفحات سایت است و این باز شدن نیز تنها در صورتی برای وب‌سایت امتیاز مثبت دارد که بازدید کننده تولبار الکسا را بر روی مرورگر خود نصب کرده باشد. حال با نگاهی به فضای وب پارسی می‌توان به وضوح تماشا کرد که رتبه‌بندی‌های این شرکت و ملاک‌های آن و نحوه این رتبه بندی تا چه میزان شکننده و غیر قابل اعتماد است.

ذکر این نکته لازم است که در کشوری مانند کشور ما، که بیش از 99 درصد از مرورگرها و کل نرم افزارها، کرک شده هستند شاید کمتر از 20 درصد افراد باشند که برای سود رساندن به وبسایتی که از آن بازدید می‌کنند، به سایت الکسا رفته، تولبار آن را دانلود کرده و نصب نمایند و سپس به وب‌سایت مورد نظر بروند. تولبار الکسا به صورت پیش فرض بر روی تمامی مرورگرهای اورجینال نصب است و بنابراین، رتبه بندی الکسا در خارج از کشور ایران از اعتبار خوبی برخوردار است، چرا که تمامی بازدیدها به این شرکت از طریق تولبارش و مرورگرها گزارش داده می‌شود، اما آیا در ایران نیز تمامی کاربرانی که روزانه وبسایت‌ها را باز می‌کنند و اغلب آنان نیز فرق بین مرورگر و گوگل را نمی‌دانند، تولبار الکسا را بر روی مرورگرهای خود نصب می‌کنند تا بازدیدهای خود را به اطلاع الکسا برسانند؟ این امر به واقع مضحک است. حال ببینیم که دروغی به نام الکسا، چه ارتباطی با سئو دارد؟ در نهایت می‌خواهیم به این نتیجه برسیم که رتبه بندی الکسا در ایران اعتباری ندارد و سئو نیز تاثیری در رتبه‌بندی این شرکت نداشته و جز ملاک‌های آن نیست و رتبه‌بندی الکسا نیز ارتباطی به بالا رفتن سئو ندارد.

اغلب صاحبان وبسایت‌ها، زمانی که رتبه وب‌سایت خود را در الکسا بازدید می‌کنند و با ارقام بالایی مواجه می‌شوند به سراغ سئوکاران می‌روند. سئو کار به آنان می‌گوید که بازدید وبسایت شما بسیار کم است و سایت شما بهینه نیست. در قدم اول به آنان پیشنهاد می‌شود که جهت بهبود رتبه در الکسا ثبت نمایند (اولین دروغ)، در دومین توصیه گفته می‌شود که بک لینک بخرند (دومین دروغ) در سومین توصیه گفته می‌شود که کدهای سایت خود و ساختار آن را تغییر دهند (سومین دروغ). در چهارمین توصیه گفته می‌شود که حجم وب‌سایت خود را کم کنند با هدف بالا بردن سرعت سایت (چهارمین دروغ) و در نهایت نیز توصیه می‌شود که سایت در گوگل وبمستر به ثبت برسد (پنجمین دروغ). حال در ادامه خواهیم دید که چرا اینها تماما دروغ است.

2. دروغی به نام گوگل وبمستر

گوگل وبمستر، ابزاریست که در اساس نامه گوگل نیز اجباری به استفاده از آن برای وبسایت‌ها موجود نیست. افراد با ثبت وبسایت خود در ابزار گوگل وبمستر تنها از امکانات آن از جمله آنالیز رایگان و اطلاع از ارورهای سایت و غیره بهره‌مند شده و حتی 1 درصد نیز جزئی از سئو نیست. امتیازات مثبتی برای وبمستر خواهد داشت اما آن فردی نیز که وب‌سایتش در این ابزار به ثبت نرسیده، چیزی را در مقوله سئو از دست نداده است. افرادی گمان می‌کنند که گزارشات گوگل وبمستر باعث می‌شود که وبمستر ایرادات سایتش را دیده و آن را رفع کند و رفع این ایرادات، سئوی سایتش را بهبود ببخشد. این نیز دروغ است، چرا که ارورهای گوگل وبمستر هرگز در زمینه سئو نیست بلکه فقط ارورهاییست که اغلب نیز اشتباه است، چرا که اگر وبمستر ارورها را باز کند خواهد دید که اروری نیست. به این دلیل که عنکبوت گوگل کمتر از 1 ثانیه را در صفحات وبسایت مانده و در صورتی که باز نشود، آن را به عنوان ارور 404 گزارش می‌کند که با تیک آن و فیکس آن در گوگل وبمستر و درخواست بازبینی مجدد، در خزیدن بعدی عنکبوت رفع خواهد شد و ارتباطی نیز با سئو ندارد.

ابزار دیگری که گوگل وبمستر توصیه ثبت آن را می‌کند، نقشه سایت در این ابزار است. این نیز امکان خوبی برای بهتر دیده شدن مطالب نیست. هرگز کسی گمان نبرد که با ثبت نقشه سایتش در گوگل وبمستر، مطالبش سریعتر ایندکس می‌شود. این به واقع تفکری از بیخ و بن اشتباه است. علت توصیه گوگل به ثبت نقشه سایت در این ابزار صرفا اطلاع به وبمستر است برای فهم این موضوع که چند صفحه و چند تصویر از سایتش در گوگل سابمیت (معرفی) شده و چند صفحه نیز با موفقیت ایندکس (ثبت) شده است و فقط همین. عنکبوت گوگل مطالب وبسایت را از داخل خود وبسایت ایندکس کرده و نقشه سایت را در خود وبسایت پیدا می‌کند و به آن مراجعه می‌نماید. ابزار گوگل وبمستر ابزاری 100 درصد اطلاع رسانی و خبری و آنالیزگر برای وبمستران است. هر چند که بخش‌هایی در این ابزار دیده می‌شود که وبمستر می‌تواند پارامترهای خزیدن عنکبوت‌ها در سایتش را تغییر دهد که دستکاری این مقادیر نیز 100 درصد به ضرر وبمستر خواهد بود.

3. حجم صحفه اصلی وبسایت (Home Page) کمتر از 300 کیلوبایت باشد

در مرجع استت کراپ، به این نکته اشاره شده است. اینکه یک وبمستر بخش‌هایی از صفحه اصلی وب‌سایت خود را معدوم کرده تا حجم آن را کم کند، به واقع امری مضحک به نظر می‌رسد. تمامی وب‌مستران می‌توانند از تمامی امکاناتی که مورد نیاز آنان است در صفحه اصلی وب‌سایت خود استفاده نمایند و این موضوع هیچ‌گونه تاثیری بر سئوی سایت آنان ندارد. موضوع به سرعت لود و بارگذاری صفحه برمی‌گردد که با اقداماتی نظیر شکستن Css و انتخاب میزبان مناسب برای سایت باید حل و فصل شود و نه با معدوم کردن وبسایت. برترین وبسایت‌های ایرانی نظیر تبیان، حجم هوم پیجی بالاتر از 800 کیلوبایت دارند و بدترین وبسایت‌های ایران نیز حجم هوم پیجی بسیار کمتر از این میزان و سرعت لودی مفتضحانه.

4. هر صفحه‌ای که زودتر لود شود در نتایج بهتری از جستجو قرار می‌گیرد

دروغ دیگری که مدتهاست در محافل سئو مطرح می‌شود، این است که صفحات مطالبی که زودتر لود می‌شوند، در نتایج بهتری قرار خواهند گرفت. این البته برای مخاطب بسیار لذت بخش‌تر خواهد بود که صفحات یک وبسایت، سریع تر از وب‌سایت مشابه، بارگزاری شود و عنکبوت گوگل نیز ارور 404 را گزارش نکند. اما اینها هیچ دلیل منطقی در رتبه بندی آن صفحه محسوب نمی‌شود. می‌تواند به وبسایت آسیب وارد کند اما این آسیب را به کل وبسایت خواهد زد و در صورتی که آن مطلب، فاکتورهای مورد نظر از جمله تازگی و ایجاد هدر قوی برای موتورهای جستجو را داشته باشد، حجم بارگزاری آن نمی‌تواند تاثیری در رتبه‌بندی آن مطلب داشته باشد و این مورد نیز نه با توصیه‌هایی از جمله تقسیم مطالب طولانی به صفحات مختلف، بلکه بازمی‌گردد به همان موضوع تکنیک‌های افزایش سرعت سایت و استفاده از میزبان‌های پرسرعت و با کیفیت.

5. ما در کوتاهترین زمان، تضمین می‌دهیم

ما تضمین می‌دهیم، عبارت مضحکی در سئو است. هیچ چیزی در فضای اینترنت، نه امنیت، نه سئو، نه جایگاه، نه درآمد ثابت و نه هیچ چیز دیگری تضمینی ندارد و آن هم در کوتاه مدت. یک سئوی خوب نیز نیازمند گذر زمان است. زمانی از 6 ماه تا 1 سال. افرادی که 1 شبه سئو می‌کنند و 1 شبه کار می‌کنند، 1 شبه نیز سقوط خواهند کرد.

6. سایت را در دایرکتوری‌ها ثبت کنید

دروغی دیگر در سئو. استت‌کراپ برای اولین بار، سایت‌هایی را که در دایرکتوری‌هایی نظیر یاهو و دیماز به ثبت نرسیده بودند را توصیه می‌کرد که وب‌سایت خود را ثبت کنند و آنان که ثبت نبودند، رقم سئوی سایت‌شان چند شماره پایین میامد (اکنون نیز چنین است). اما آیا سئو به اعداد و ارقام است و یا به نتیجه جستجوی یک لینک در موتور جستجوگر؟ گوگل اعلام کرده که از دایرکتوری دیماز استفاده می‌کند اما هرگز اعلامی مبنی بر اینکه ثبت وبسایت در دیماز را در معیارهای سئوی خود قرارداده چیزی اعلام نکرده است. دایرکتوری یاهو نیز که وبسایت‌های ایرانی را ثبت نمی‌کند. دیماز نیز به سختی و آن هم بی‌تاثیر بر سئو.

7. هر وب‌سایتی که رتبه بالاتری دارد، سئوی بهتری دارد

دروغ بزرگ دیگری که در محافل سئو رایج است، به این موضوع اختصاص دارد. در مورد اول، بالاتر تشریح شد که چرا رتبه بندی الکسا در ایران اعتباری ندارد گوگل نیز، که در سال 2001 پارادایم پیج رنک را ارایه داده بود، در چند روز مانده به ژانویه 2005، در اعلانی رسمی توسط جان مولر (جانشین مت کاتز در بخش ضد اسپم گوگل) در Google Help از گوگل وبمستر، رسما اعلام کرد که این الگوریتم دیگر به روز نخواهد شد. کدام رتبه بندی؟ آیا رتبه بندی الکسا را با خرید 1 میلیون بازدیدکننده از سایت‌های پاپ آپ نمی‌توان 3 رقمی یا دو رقمی کرد؟ به واقع که بسیار راحت می‌توان این رتبه بندی را حتی در سایت‌هایی که 100 درصد محتوای آنان نیز سرقتی و کپی برداری شده است اعمال کرد، چرا که الکسا فقط 1 معیار دارد و آن هم باز شدن صفحه و مدت زمان حضور کاربر در سایت است و این موضوع را که فضای رقابتی امروز به جنگ سرمایه تبدیل شده است، سابقا در مطلبی با عنوان سقوط مبهم وب‌سایت‌ها، توضیح داده بودم.

به نظر می‌رسد که دروغ‌های سئو، همچنان خریدارانی داشته باشد. در اینجا نه قصد بر پا کردن آشوب را داشتیم و نه قصد درس‌دادن و تدریس مواردی به مخاطبین. هدف این مقاله صرفا بیان و تشریح 7 مورد از مواردی بود که هیچ‌گونه ارتباطی با سئو و بهینه سازی ندارند. به نظر می‌رسد سئو را می‌توان تنها و تنها در چهار مورد زیر خلاصه کرد. مواردی بسیار ساده و قابل قبول برای هر نهادی که رتبه بندی می‌کند و هر نهادی که امتیاز می‌دهد و هر معیاری که سئو را تعریف می‌کند:
1 . تولید محتوای اختصاصی
2 . اشتراک گذاری مطالب جدید از وب‌سایت به تمام شبکه‌های اجتماعی (نه با هدفی که دروغ‌های سئو عنوان می‌کند که برای جلب بازدید کننده، بلکه با هدف در معرض دید قرار گرفتن نوشته برای روبات‌هایی که در شبکه‌های اجتماعی بسیار فعالانه‌تر عمل می‌کنند)
3 . انتخاب هاست مناسب برای وب‌سایت و استفاده از میزبان‌های با کیفیت و پرسرعت
4 . مطالعه و پیاده‌سازی تکنیک‌های افزایش سرعت در وبسایت و کانفیگ کردن مواردی در وب‌سایت که نیاز به دخالت انسانی دارند (مانند خردکردن فایل‌ها، کش کردن، قالب مناسب با کدنویسی صحیح و…)